Gastroskopię zwykle wykonuje się u pacjentów skarżących się na następujące objawy:

• zaburzenia połykania,
• bóle w klatce piersiowej i nadbrzuszu,
• pieczenie za mostkiem,
• zgagę,
• uporczywe odbijania,
• nudności i wymioty.

Gastroskopia pozwala w większości przypadków na prawidłowe postawienie diagnozy w przypadku:

• chorób zapalnych przewodu pokarmowego,
• zmian spowodowanych działaniem środków chemicznych,
• łagodnych i złośliwych zmian nowotworowych;
• oceny zaawansowania wielu zmian chorobowych: żylaków przełyku, refluksowego zapalenia błony śluzowej przełyku czy źródła krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Wskazania do gastroskopii są bardzo szerokie. Badanie to powinny mieć wykonane wszystkie osoby po 45 roku życia mające dolegliwości brzuszne. Także młodsi chorzy, gdy powstaje potrzeba weryfikacji rozpoznania, różnicowania, a szczególnie wówczas, gdy pojawiają się objawy alarmujące. Do objawów alarmujących należą: gwałtowna utrata masy ciała, zaburzenia połykania, przedłużająca się gorączka, niedokrwistość, fusowate lub krwiste wymioty. Gastroskopię diagnostyczną wykonuje się najczęściej z następujących wskazań:

• wystąpienie objawów dyspeptycznych (bólów brzucha, odbijania, wzdęcia, zgagi),
• podejrzenie choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy,
• podejrzenie choroby nowotworowej na podstawie występujących objawów ogólnych,
• dysfagia – trudności w połykaniu,
• podejrzenie lub obecność krwawienia z przewodu pokarmowego,
• podejrzenie istnienia uszkodzeń polekowych błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego u chorych długotrwale stosujących niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• jako badanie przesiewowe lub kontrolne u chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu (osoby z długoletnią chorobą refluksową przełyku, z przełykiem Barretta, z niedokrwistością złośliwą w przebiegu zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka, po przebytej resekcji żołądka).

W przypadku stwierdzenia owrzodzenia błony śluzowej żołądka istnieje konieczność weryfikacji histopatologicznej i pobrania wycinków oraz kontrolna gastroskopia za 6 tygodni. Wrzód dwunastnicy nie wymaga weryfikacji histopatologicznej, gdyż nie ma podłoża nowotworowego. Zarówno we wrzodzie żołądka, jak i dwunastnicy wskazane jest wykonanie testu ureazowego na obecność Helicobacter pylori. Badanie kontrolne po eradykacji Helicobacter pylori należy przeprowadzić co najmniej 4 tygodnie po zakończeniu antybiotykoterapii.

W dniu badania pacjent nie powinien jeść minimum 8 godzin i pić min. 4 godziny przed badaniem. Przed samą gastroskopią należy usunąć z ust protezy i wkładki stomatologiczne. Osoby, które przyjmują leki z powodu chorób przewlekłych powinny ich poranną dawkę popić niewielką ilością wody. Diabetycy powinni poinformować lekarza przeprowadzającego gastroskopię o stanie swojego zdrowia.

Badanie jest przeprowadzane w pozycji leżącej. Po miejscowym znieczuleniu gardła, między szczęki pacjenta zakładany jest plastikowy ustnik. Nastęnie do ust wprowadza się końcówkę endoskopu, którą Pacjent powinien połknąć. Specjalista następnie przesuwa aparat do przełyku, żołądka i dwunastnicy i jednocześnie obserwuje obraz na monitorze. Badanie trwa około 10-15 minut. Podczas gastroskopii lekarz może pobrać wycinki do badań histopatologicznych lub laboratoryjnych.

Gastroskopia jest badaniem krótkotrwałym i bezpiecznym. Istnieją jednak przeciwwskazania do wykonania gastroskopii. Przeciwwskazaniem bezwzględnym jest: świeży zawał serca, ostra niewydolność wieńcowa, niewydolność oddechowa i krążeniowa, ciężkie zaburzenia rytmu oraz obraz kliniczny „ostrego brzucha”. Względne przeciwwskazania obejmują: brak współpracy chorego, tętniak aorty, niewyrównaną koagulopatię i wczesny okres po operacji jamy brzusznej.

Po badaniu pacjent może odczuwać wzdęcia i skurcze, dolegliwości te jednak szybko mijają. Można powrócić do normalnej aktywności tego samego dnia. Nie wolno jednak prowadzić samochodu w dniu badania – środki stosowane w znieczuleniu upośledzają odruchy.

Możliwe objawy po badaniu:

W nielicznych przypadkach występuje:

• krwawienie z miejsca biopsji lub usunięcia polipa
• ból brzucha (w umiarkowanym bólu polecamy zażyć leki rozkurczowe – np.: No-Spa i p/bólowe – np.:Paracetamol)

W przypadku jeśli występuje krwawienie z odbytu obfitsze, niż objętość pół szklanki, oraz gdy bóle brzucha nie ustępują lub gdy pojawia się gorączka – należy skontaktować się z lekarzem.